ریسک چیست – تعریف و انواع آن

ریسک در زبان عامیانه به احتمال وقوع حادثه یا اتفاقی ناخوشایند گفته می‌شود. دانستن اینکه ریسک چیست در زندگی روزمره می‌تواند از بروز خسارات جلوگیری کند.

در بازارهای مالی به احتمال تفاوت بازده واقعی (actual gain) سرمایه‌گذاری با بازده مورد انتظار (expected return) ریسک گفته می‌شود. همانگونه که دانستن اینکه ریسک چیست در زندگی روزمره کمک کننده است، در زندگی مالی نیز درک درست و صحیح از ریسک می‌تواند از زیان های مالی جلوگیری کند.

در مالی (finance) برای محاسبه کمی ریسک سرمایه‌گذاری، از انحراف معیار استفاده می‌کنند. انحراف معیار، معیار سنجش کمی ریسک در مالی است.

انحراف معیار، میزان انحراف بازده سرمایه گذاری از میانگین آن در یک بازه تاریخی است. یعنی هرچه پراکندگی بازده به صورت تاریخی بیشتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر است. برای مثال دو سهم A و B را در نظر بگیرید که بازده تاریخی آنها مطابق شکل زیر است.

میانگین بازده هر دو تقریبا برابر است اما ریسک سهم B از سهم A بسیار بیشتر است زیرا نوسان (پراکندگی) بیشتری را در گذشته داشته است.

انواع ریسک مالی

در حالت کلی دو نوع ریسک در بازارهای مالی وجود دارد که می‌تواند ارزش دارایی ها را تحت تاثیر قرار دهد: ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک که به آن ریسک بازار هم گفته می‌شود، ریسکی است که در کل اقتصاد وجود دارد و تمام فعالین بازار و اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ریسک سیستماتیک قابل حذف از طریق متنوع سازی نیست.

ریسک هایی که باعث به وجود آمدن ریسک سیستماتیک می‌شوند عبارتند از:

ریسک سیاسی (مانند جنگ یا تحریم)، ریسک نوسانات نرخ ارز، ریسک تورم، ریسک نرخ بهره و …

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک سیستماتیک که به آن ریسک خاص (specific) هم گفته می‌شود، ریسکی است که صنعتی خاص یا یک یا چند شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ریسک را می‌توان با متنوع سازی کاهش داد.

مثالهایی از ریسک غیر سیستماتیک:

تغییر مدیریت شرکت، ظهور تکنولوژی جدید و رقیب محصول شرکت، قوانین جدید نهاد ناظر که درآمد شرکت را تحت تاثیر قرار دهد، ورود رقیب جدید به بازار و …